Wykonawco! Zamawiający! Oto instrukcja krok po kroku, jak skorzystać z kalkulatora GUS dla dróg!
Dwa miesiące temu opublikowałem instrukcję korzystania z kalkulatora waloryzacji GUS dla kontraktów budowlanych z koszykiem dla różnych inwestycji budowlanych według typu obiektu. W bazie Dziedzinowych Baz Wiedzy (DBW) znajdziecie kolejne kalkulatory, które są w zakładce Katalog / Dane do waloryzacji.
W tym artykule pokażę, jak korzystać kalkulatora waloryzacji GUS dla drogowych kontraktów infrastrukturalnych.
W skrócie, z tego artykułu dowiesz się:
- gdzie znaleźć nowe kalkulatory GUS,
- jak obliczyć waloryzację na kontrakcie drogowym,
- jak określić początek waloryzacji (datę odniesienia),
- jakie dane wpisać do kalkulatora GUS,
- jak zmodyfikować parametry formuły waloryzacyjnej,
- skąd wziąć dane do waloryzacji,
- czym różnią się wzory waloryzacyjne,
- jak czytać i zrozumieć obliczoną wartość waloryzacji,
- jak przygotować załączniki do wniosku o waloryzację.
Wybór kalkulatora
Zacznijmy od początku.
Na stronie Dziedzinowych Baz Wiedzy w górnym wierszu wybieramy „Katalog” i dalej z rozwijanego menu „Dane do waloryzacji”. Pojawi nam się okno wyboru kalkulatora do waloryzacji:

W tym artykule sprawdzimy, jak działa kalkulator GUS dla kontraktów drogowych.
Wybieramy pierwszą pozycję: „Drogowe kontrakty infrastrukturalne”. Bezpośredni link do tego kalkulatora.
Jak czytać te tabele i komórki?
Przechodzimy na kolejną stronę, która wygląda tak:

Na stronie z kalkulatorem GUS widzimy trzy wyraźne sekcje:
- Okres oraz wartość kontraktu;
- Parametry formuły waloryzacyjnej;
- Obliczona wartość waloryzacji.
Zacznijmy od pierwszej sekcji, w której uzupełniamy okres, dla którego liczymy waloryzację oraz wartość kontraktu. W pierwszej komórce wybieramy miesiąc odniesienia względem, którego liczymy waloryzację. Powinien on być określony w umowie. Zwykle waloryzację liczymy od daty oferty lub daty podpisania umowy. Jeśli jednak dojdzie do opóźnienia w podpisaniu umowy i została zawarta po upływie 180 dni od dnia upływu terminu składania ofert, to waloryzację liczymy od dnia otwarcia ofert, chyba że w umowie jest wcześniejszy termin.
Gdzie podstawić moje dane?
W kolejnej komórce wybieramy miesiąc, dla którego liczymy waloryzację. Zwykle będzie to bieżący miesiąc. W ostatniej komórce wpisujemy kwotę podlegającą waloryzacji. W zależności od zapisów kontraktu może to być kwota pozostała do rozliczenia lub wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym.

Przechodzimy do drugiej sekcji. W tej sekcji wybieramy parametry waloryzacji. W pierwszym polu możemy z listy rozwijalnej wybrać rodzaj kontraktu drogowego i koszyk zaproponowany przez GDDKiA w zależności od rodzaju nawierzchni:
- koszyk BITUM – dla kontraktów z nawierzchnią asfaltową;
- koszyk BETON – dla kontraktów z nawierzchnią z betonu cementowego.

W drugim polu możemy z listy rozwijalnej wybrać rodzaj kalkulatora. Mamy 3 opcje do wyboru:
- Kalkulator 1 – obrazujący koszyk zaproponowany przez GDDKiA bez możliwości wprowadzania korekt do wag;
- Kalkulator 2 – obrazujący koszyk zaproponowany przez GDDKiA z możliwością wyłączenia wybranego zakresu z koszyka, np. jeśli jakiś materiał jest dostarczany przez Zamawiającego;
- Kalkulator 3 – obrazujący koszyk zaproponowany przez GDDKiA z możliwością wprowadzania korekt do wag.

Po najechaniu kursorem myszy na kolejne pola pojawia nam się opis przykładowych wag dla różnego rodzaju nawierzchni.

Tak jak wspomniałem wyżej nie możemy modyfikować pozostałych parametrów, jeśli wybierzemy Kalkulator 1.

Wybierając Kalkulator 2 możemy wyłączyć wybrany zakres z koszyka, np. jeśli jakiś materiał jest dostarczany przez Zamawiającego. Żeby to zobrazować zaznaczyłem opcję „Tak” w polu „Zamawiający jest dostawcą kruszywa (K):”

Poniżej w tabeli ze szczegółami widzimy, że waga wskaźnika cen produkcji sprzedanej wyrobów przemysłowych – kruszywo została ustawiona na 0, a waga wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych została powiększona z 0,20 na 0,24.
Zmienione wartości względem koszyka są zaznaczone kolorem fioletowym.

Wybierając Kalkulator 3 możemy zmodyfikować dowolne wagi. Musimy jednak pamiętać o tym, żeby suma wag była równa 1. Żeby to zobrazować zmieniłem wagi kruszywa i robocizny przenosząc je do CPI.

Poniżej w tabeli ze szczegółami widzimy, że waga wskaźnika cen produkcji sprzedanej wyrobów przemysłowych – kruszywo została ustawiona na 0, waga dynamiki przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw – inżynieria lądowa i wodna została zmieniona z 0,05 na 0,03, a waga wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych została powiększona z 0,20 na 0,26.
Ponownie zmienione wartości względem koszyka są zaznaczone kolorem fioletowym.

Jak czytać otrzymany wynik?
Wróćmy do danych wpisanych na początku. Po zatwierdzeniu wybranych parametrów kalkulator GUS zwraca wynik obliczeń: wartość mnożnika korygującego i kwotę po waloryzacji.

Poniżej w tabeli możemy znaleźć więcej szczegółów. Znajdziemy tam określone składniki cząstkowe wskaźników waloryzacyjnych oraz opisane wagi. Wartości poszczególnych wskaźników są określone narastająco pomiędzy miesiącami wskazanymi w kroku pierwszym. Porównując to do danych, które otrzymywaliśmy w starych kalkulatorach w bazie SWAiD obecnie nie ma tabeli z wskaźnikami określającymi zmiany w poszczególnych miesiącach.
Eksportowanie załączników do wniosku o waloryzację
Otrzymamy plik PDF z zebranymi obliczeniami przedstawionymi w przyjaznej formie. Mam tylko zastrzeżenie, że informacje o datach od kiedy do kiedy liczymy nie są podane na początku. Zamiast tego są w umieszczone w tabeli (5 i 6 kolumna):

Wariant alternatywny – inne dane w koszyku i problemy
Nie byłbym sobą gdybym nie sprawdził, jak zaproponowane koszki różnią się między sobą.
Obliczenia przedstawione wyżej obrazowały waloryzację kontraktu o wartości 50 000 000 zł naliczoną pomiędzy styczniem 2022 a kwietniem 2024 przy wykorzystaniu koszyka BITUM zaproponowanego przez GDDKiA. Zobaczmy, jak to wygląda dla koszyka BETON.

Różnica wyniosła 228 200 zł tj. 3% różnicy względem niższej z wartości obliczonej waloryzacji. Taka różnica raczej nie wpłynie istotnie na wynik projektu tej skali. Niemniej jednak warto zastanowić się, nad odpowiednim wyborem i określeniem wartości wag tak aby były one jak najlepiej dostosowane do specyfiki realizowanej inwestycji.
Na koniec chciałbym się podzielić moją subiektywną refleksją na temat wprowadzonych zmian.
✅ Zalety:
- Kalkulatory GUS w nowej odsłonie wyglądają nieporównywalnie nowocześniej i bardziej przyjaźnie;
- Przygotowany wydruk do PDF jest estetyczny i gotowy do załączenia do wniosku.
Niestety korzystanie z nowej odsłony wymaga przyzwyczajenia. Tym razem nie trafiłem na błędy, jak przy omawianiu poprzedniego kalkulatora.
❌ Wady:
- W wydruku PDF informacji o ustawieniach będących podstawą do obliczeń są mało czytelne;
- Brakuje mi tabeli z wskaźnikami cząstkowymi poszczególnych wskaźników przedstawiających wzrosty miesiąc do miesiąca.
Mam nadzieję, że moje instrukcje i komentarze pomogą Ci sprawnie skorzystać z nowego kalkulatora GUS i obliczyć waloryzację na Twoim kontrakcie budowlanym. Gdybyś jednak potrzebował pomocy, to nie trać czasu na samodzielne rozwiązywanie problemu.